Tentoonstelling beelden
Speciaal voor het jaarlijks terugkerend evenement PUUR UNIEK in Uikhoven is de kerk op 13 en 14 augustus 2022 van 11 tot 18 uur en 15 augustus in de voormiddag opengesteld om de beelden van 9 heiligen te bekijken.
H. Niklaas
H. Lucia van Syracuse
H. Theresia
H. Blasius
H. Apollonia
H. Anna
H. Brigida
H. Antonius
H. Franciscus
H. Lucia
H. Niklaas
feestdag 6 december
Verbaast het u dat Uikhoven Sint Nicolaas koos als patroonheilige? Gelegen langs de Maas die tot in de 19de eeuw druk bevaren werd, lijkt het logisch dat de Uikhovenaren hun oog lieten vallen op de beschermheer van de schippers, de scheepsbouwers, de vissers, de dokwerkers en de kooplieden. Veel havensteden hebben Sint-Nicolaas als beschermheilige. Nicolaas zag het levenslicht in Turkije omstreeks 270 na Christus en overleed op 6 december 342 in Myra, vandaar Nicolaas van Myra.
Opvallend bij het beeld van de heilige Nicolaas is de kuip met drie kinderen. Die verwijst naar één van de vele wonderverhalen die de heilige verrichte tijdens zijn leven.
Op een dag zochten drie ronddolende jongeren onderdak in Myra. Nadat alle herbergen geen plaats boden, kwamen de drie bij een slager die hen opving in zijn huis. Tijdens hun slaap vermoordde de slager de jongens. Hij hakte hen in stukken en verstopte die in een pekelvat met varkensvlees. Terwijl de slager enige tijd later het vlees op de markt verkocht, kwam Nicolaas voorbij. Die bestelde een portie. Toen de slager hem het vlees overhandigde, vroeg de heilige: “Slager, je hebt beslist nog iets anders dan varkensvlees in je kuip?” Die vraag deed de slager verschieten en onmiddellijk bekennen. Nicolaas sprak daarop een gebed uit waarna de drie jongens als bij wonder levend en wel uit de kuip verschenen. Die gebeurtenis maakte van Nicolaas beschermheer en kindervriend van alle jongeren.
H. Lucia van Syracuse
feestdag 13 december
Lucia is geboren in 283 en overleed in 304. Ze wenste te leven als maagd. Toen haar moeder een man voor haar zocht, weigerde Lucia te huwen. Ze overtuigde haar moeder de bruidsschat aan de armen te schenken. Daar liet de toekomstige echtgenoot het niet bij. Hij verklikte Lucia waardoor zij verplicht werd een offer te brengen aan de keizer. Zij weigerde. Daarop werd ze veroordeeld om te gaan werken in een bordeel.
(Het gebeurde in een tijd dat iedereen in het Romeinse Rijk verplicht was om te offeren voor het welzijn van de keizer (250 na Christus)).
Op een wonderbaarlijke wijze konden de keizerlijke soldaten haar niet afvoeren, zelfs met een ossenspan lukte het niet. Ook toen de soldaten haar levend probeerden te verbranden, weerstond Lucia de vlammenzee. Uiteindelijk staken ze een zwaard door Lucia’s hals waardoor ze stierf.
Die verwijzing naar een bordeel maakte haar patrones van de prostituees.
Sint Lucia is de tweede patroonheilige van de parochie en de Uikhovense fanfare koos haar als beschermvrouwe.
H. Theresia
feestdag 1 oktober
Weet jij waar Lisieux ligt? Lisieux is een kleine stad gelegen in het Franse Normandië, zo’n zeshonderd kilometer van Uikhoven. Daar trad Theresia in het klooster op amper vijftienjarige leeftijd. Misschien is ze ook wel de jongste heilige die in deze kerk wordt afgebeeld?
Theresia leefde tussen 1873 en 1897 en werd slechts 24 jaar oud. Uitzonderlijk en met toestemming van de paus mocht zij op haar vijftiende intreden bij de Karmelietessen. Op verzoek van haar zus, die overste was in het klooster, begon Theresia haar levensverhaal te schrijven. In 1896 stelden de dokters tuberculose bij haar vast. Dat zou een jaar later leiden tot haar dood. Haar opgetekende geschiedenis werd in veertig talen vertaald en maakte haar bijzonder populair. In 1925 verklaarde de paus haar heilig.
Opvallend aan het beeld zijn het kruis met de rozen op haar borst. Het verwijst naar een uitspraak van Theresia op haar sterfbed: “Ik wil het rozen laten regenen op aarde.” Iets wat talrijke aanwezigen achteraf getuigden. Het verhaal van de rozen overtuigde de bloemisten haar te verkiezen als beschermvrouwe.
Ze is ook patrones van de missionarissen en hun missiewerk.
H. Blasius
feestdag 3 februari
Een mijter op het hoofd van de heilige Blasius verraadt dat het gaat om een bisschop. Blasius leefde tijdens de christenvervolgingen in het begin van de vierde eeuw. Opvallend zijn de twee gekruiste kaarsen in zijn linkerhand. Die verwijzen naar een legende.
Ze verhaalt dat Blasius zich tijdens de christenvervolgingen verstopte in een donkere grot. Iedere dag bracht een vrouw hem daar wat voedsel en een kaars. De bisschop vroeg de vrouw dat ook te blijven doen na zijn dood. Als mensen dan zijn voorspraak zouden vragen om van een ziekte te genezen, zou het branden van een kaars de oproep nog bekrachtigen.
Een andere legende vertelt over Blasius die een jongen op wonderbaarlijke wijze redde van de verstikkingsdood. De knaap had een visgraat doorgeslikt die hem belette om te ademen. Door toedoen van Blasius kwam alles goed. Die legende maakte van de bisschop de beschermheilige voor allerlei keelaandoeningen.
Hij zou een marteldood gestorven zijn door foltering met o.a. wolkammen en werd daarna onthoofd ca 316 na Christus.
(Wolkam = een platte plank met kleine spijkers en werd gebruikt door wolwevers om de vezels van de wol te ontrafelen en evenwijdig te leggen).
H. Apollonia
feestdag 9 februari
Je moest maar als christen hebben geleefd in het Romeinse rijk ten tijde van keizer Decius. Die organiseerde midden de derde eeuw een heuse christenvervolging. De keizer wilde namelijk terug naar ‘het oude veelgodendom’.
De maagd Apollonia leefde destijds in Alexandrië, een stad in Egypte onder Romeins bestuur. Ze had er veel aanzien onder de bevolking omdat ze haar leven wijdde aan de verpleging van zieken en gewonden.
Keizer Decius beval Apollonia haar geloof af te zweren. Dat weigerde ze. Daarop werd ze gefolterd. Haar tanden werden uitgeslagen en haar kaak verbrijzeld. Toen de beulen haar levend wilden verbranden, sprong ze zelf in het vuur en overleed in het jaar 249.
Het voorval met de tanden maakte haar tot patrones van de tandartsen en tandtechniekers. Ze wordt ook aanroepen om te helpen bij tandpijn.
In sommige streken wierpen kinderen een uitgevallen melktand over hun hoofd in de richting van het beeld van de heilige Apollonia. Niet omkijkend, zegden ze daarbij een versje: “Tand, tand, een andere tand, volgend jaar een nieuwe tand.”
Misschien stond de heilige Apollonia wel model voor de latere tandenfee?
H. Anna
feestdag 26 juli
Anna is geboren in de 1ste eeuw voor Christus en de moeder van de heilige maagd Maria.
De naam Anna komt uit het Grieks en is afgeleid uit het Hebreeuws van de naam Hanna.
De naam betekent lieflijke, genadige.
Anna was de vrouw van Joachim, een oudere priester. Haar huwelijk met Joachim bleef kinderloos omdat de laatste onvruchtbaar was; Joachim schaamde zich daarover.
Zij hadden vaak tot God gebeden om kinderen te krijgen. Je moet weten dat onvruchtbare koppels destijds afgekeurd en bespot werden. Men dacht dat het een straf van God was.
Toen Joachim op zekere dag alleen op het veld was, verscheen hem een engel, omgeven door verblindend licht. Hij was bang bij dit visioen, maar de engel vroeg hem geen angst te hebben en zei: “ik, de engel des Heren, ben gezonden om u te verkondigen dat uw gebeden worden verhoord. Aldus zal uw vrouw Anna u een dochter baren en u zult haar Maria noemen. Maria zal later de Zoon van de Allerhoogste voortbrengen, Wiens naam Jezus zal zijn, de verlosser van alle volken.” Dit zal u een teken zijn: “Als u bij de gouden poort van Jeruzalem komt, zal daar uw vrouw Anna u tegemoet komen.”
Met deze woorden verliet de engel Joachim.
Anna en Joachim deelden hun vreugde over het zojuist door hen aanschouwde visioen en over de zekerheid dat zij een nakomeling zouden krijgen. Zij baden tot God en bedankten hem.
Anna werd zwanger en baarde een meisje en zij noemden haar Maria.
De heilige Anna is de patroonheilige van onvruchtbare en zwangere vrouwen, mijnwerkers, meubelmakers, houtdraaiers, kleermakers, borduursters en schippers.
H. Brigida
feestdag 1 februari
Brigida werd geboren in Ierland in 453 na Christus.
Over haar doen vele legendes de ronde, de ene nog straffer dan de andere.
Ieren waren door de eeuwen heen dan ook getalenteerde vertellers. Een legende maakt duidelijk waarom de heilige Brigida vaak wordt afgebeeld met een koe.
Volgens de overlevering werden Brigida en haar moeder ooit verkocht als slaven. Ze kwamen terecht bij een rijke heer met veel vee. Van de ochtend tot de avond moesten Brigida en haar moeder koeien melken, boter stoten en kaas maken en dus iedere dag hard labeuren.
De kleine Brigida kon het niet laten om aan langstrekkende bedelaars en arme mensen boter, kaas en melk te geven. Natuurlijk slonk de voorraad zienderogen en was er nu een opvallende open plaats gevallen in de voorraden van haar baas. Brigida werd bang dat de landheer dit zou merken en haar vervolgens straffen. In haar gebeden vroeg ze om uitkomst.
Als bij wonder bleek de landheer niets te merken. Sterker nog, haar baas was zo tevreden over haar werk dat hij haar het bezit van zijn koeien aanbod. In plaats daarvan vroeg Brigida om hen de vrijheid te schenken, hetgeen ook gebeurde.
Verhalen zeggen dat zij als klein meisje al vervuld was van de geest van het evangelie.
Brigida overleed c.a. 525.
H. Brigida van Kildare geldt als beschermheilige van koeien en paarden, gevogelte (in het bijzonder ganzen en eenden), en de landbouwers, melkboeren en melkmeisjes.
Haar voorspraak wordt ingeroepen tegen oogkwalen, ongeluk en pech en tegen ziekten onder het vee.
H. Antonius
feestdag 13 juni
Hoe vaak zie je een man met verwonderlijke en liefdevolle blik kijken naar een klein kind dat met zijn woorden de volwassene verrast? Wie anders kan het zijn dan het kind Jezus dat rust op de arm van de minderbroeder?
Misschien is Sint-Antonius van Padua wel de meest toegesproken heilige in onze contreien. Als helper bij het terugvinden van verloren voorwerpen moet hij wel miljoenen keren zijn aanroepen. “Sint-Antonius, heilige man, maak dat ik mijn sleutel vinden kan” of “Heilige Antonius, beste vriend, zorg dat ik mijn portefeuille terugvindt.” Dat alles heeft te maken met een van de vele legendes die de ronde doen over Sint-Antonius. Hij zou de gave hebben om geamputeerde ledematen weer terug te zetten aan het lichaam van verminkten.
Het habijt verraadt dat Antonius een minderbroeder was en Sint-Franciscus zijn grote voorbeeld. Antonius werd geprezen om zijn zuiverheid. Vaak werd hij dan ook afgebeeld met een witte lelie in zijn hand, het symbool van kuisheid.
De Sint-Antoniuskapel en de Sint-Antoniusstraat in Uikhoven verraden het belang van de heilige in dit dorp. Misschien had dat wel iets te maken met de nabijheid van de Maas. Antonius beschermde ook tegen schipbreuk, en met de woelige rivier in de buurt was dat geen luxe.
Antonius is geboren in Lissabon op 15 augustus 1195 en overleden in Padua op 13 juni 1231.
H. Franciscus
feestdag 4 oktober (dag van de begrafenis van de H. Franciscus)
Wie kent de heilige Franciscus van Assisi niet? De stichter van de orde der Franciscanen, beter gekend als de minderbroeders of de bedelorde.
Over de heilige Franciscus van Assisi doen vele verhalen de ronde. In zijn jeugdjaren was hij een rijke, kunstzinnige en creatieve jongeling. Na een ziekte werd hij getroffen door het leed van de melaatsen dat tevens de aanleiding was om zich te bekeren tot een leven van armoede, gebed en dienstbaarheid aan de armen. Zelf wilde Franciscus de allerarmste zijn wat hem de bijnaam Il Poverello (armoedzaaier) opleverde.
De leer van Franciscus stoelde op drie regels: vergaar geen eigendom, maar geef het aan de minderbedeelden, leef sober en kuis en aanvaard je eigen kruis te dragen.
De vrouwelijke volgelingen van de Franciscanen werd gesticht door de heilige Clara van Assisi. (Bekend als de Clarissen!)
H. Lucia
feestdag 13 december
Lucia leefde tussen 283 en 304.
Over de H. Lucia bestaan verschillende verhalen.
Lucia werd opgeroepen haar christelijk geloof af te zweren.
Geconfronteerd met de weigering van de jonge maagd, verklaarde de consul haar:
– “Je zult je taal veranderen als je gemarteld wordt.”
– “Mijn taal zal niet veranderen”, antwoordde Lucia.
– “Nou”, toen riep de consul uit, “Ik zal je naar een plaats van losbandigheid leiden, zodat je maagdelijkheid verloren gaat en de Heilige Geest je in de steek laat…”
– “Als je me laat verkrachten, zal mijn kuisheid alleen dubbel beloond worden in de hemel.”
Andere bronnen geven aan dat haar ogen zijn uitgestoken (na veel martelingen) of ze zelf haar ogen uitstak en voor ze stierf aanbood aan de man die ze weigerde te trouwen.
De naam Lucia is afgeleid van het Latijnse LUX, dat LICHT betekent.
Zij is de patrones van onder andere blinden, opticiens, prostituees en zieke kinderen.
H. Lucia is 2de patroonheilige van onze parochie en patrones van de Fanfare St. Lucie uit Uikhoven. Net als bij Antonius heeft Uikhoven ook een straat naar haar vernoemd, maar een kapelletje ter ere van H. Lucia is er nooit geweest.