Glasramen

De Genkse Sint-Martinuskerk bevat een unieke reeks glasramen, ontworpen door Ri Coëme en gerealiseerd door atelier Osterrath in de jaren ’60 van de vorige eeuw. 

In het schip van de kerk zijn tien heiligenlevens weergegeven in telkens zeven taferelen. Tot hiertoe was de betekenis van deze taferelen nooit ontrafeld. Enkele vrijwilligers hebben dit ‘monnikenwerk’ nu volbracht. Deze boeiende verhalen presenteren we nu aan het brede publiek …

Zowel de ateliers van Ri Coëme als van Osterrath bestaan niet meer. Maar de familie van Jules Claes, Genker glaskunstenaar, die in 2021 overleed, stelde ons materiaal ter beschikking om uitleg en duiding te geven bij de glasbrandkunst. In de vitrines van de ‘tijdelijke tentoonstelling’ (rechter dwarsbeuk) kan dit materiaal worden bewonderd.

De volgorde van de beschrijving van ieder glasraam is als volgt, tenzij anders vermeld bij de betreffende heilige: midden (1), links boven (2), links midden (3), links onder (4), rechts boven (5), rechts midden (6) en rechts onder (7)

een realisatie van de Vrienden van de Sint-Martinuskerk
met steun van Mijn ErfgoedMijn Erfgoed – dekenaat Genk Mijn Erfgoed – dekenaat Genk

 



Klik op één van onderstaande links om direct naar de gewenste heilige te gaan. Als je op de blauwe knop klikt, wordt meer tekst zichtbaar. Klik je er een tweede keer op, dan verdwijnt de tekst weer.

Heilige Antonius
Heilige Lambertus
Heilige Jozef
Heilige Barbara
Heilige Cecilia
Heilige Lutgardis
Heilige Martinus
Heilige Willibrordus
Heilige Servatius
Heilige Michaël

Heilige Antonius

glasraam heilige Antonius dekenale kerk – dekenaat Genk

Minderbroeder

geboren in 1195 in Lissabon, Portugal, als Fernando de Bulhom
gestorven op 13 juni 1231 in Padua
feestdag op 13 juni

1. Fernando werd in 1195 in Lissabon geboren. Op 15-jarige leeftijd trad hij in bij de Augustijnerkoorheren. Toen acht jaar later een aantal enthousiaste broeders uit de nieuwe orde van Franciscus langstrokken om in Marokko, door middel van prediking en naastenliefde, de Moren te gaan bekeren, sloot hij zich bij hen aan. Hij kreeg de naam van de vader van de woestijnmonniken: Antonius. In Noord-Afrika werd hij ernstig ziek en hij werd terug gestuurd. Zo kwam hij in Itali  terecht juist op het moment dat Franciscus daar al zijn broeders aan het verzamelen was. Hoewel Antonius in Portugal een begaafd predikant was geweest, hield hij zich nu zo bescheiden op de achtergrond, dat hij in een kloostertje de meest eenvoudige karweitjes moest opknappen. Zijn gaven kwamen pas aan het licht, toen bij een grote plechtigheid de feestpredikant plotseling verstek liet gaan en Antonius werd aangewezen als vervanger. Vanaf toen werd hij door Franciscus uitgezonden om overal te prediken. Naast zijn prediking verzorgde hij aan de universiteit van Bologna lessen theologie. Zijn leven was zo intens dat hij al op 36-jarige leeftijd stierf. (13/06/1231)

 

Heilige Lambertus

glasraam heilige Lambertus dekenale kerk – dekenaat Genk

bisschop van Maastricht en martelaar

geboren omstreeks het jaar 638 in Maastricht
gestorven op 17 september 705 in Luik
feestdag op 17 september

1. Lambertus als ‘bisschop met de staf en het geopend evangelieboek’ in de handen. Lambertus werd geboren omstreeks het jaar 638 in Maastricht in de nabijheid van de grafkerk van Sint-Servaas. Hij sproot uit een adellijk en diep godsdienstig geslacht, dat sedert meerdere generaties Christen was. Reeds vroeg liet zijn vader hem onderrichten in de gewijde wetenschap. En door een beschikking van de goddelijke Voorzienigheid kwam Lambertus terecht bij de bisschop van de stad, de H. Theodardus, om zijn opleiding te voltooien. Na de dood van de bisschop werd Lambertus tot diens opvolger gekozen. Hij was een zeer bekwaam raadsman, die alles in wijsheid en bezadigdheid en met grote zorg wist te regelen. Lambertus stond bij het volk en bij de koning hoog in aanzien. Maar toen koning Childerik II om het leven was gebracht, werd Lambertus verbannen. Hij trok zich terug in het klooster van Stavelot in de Ardennen, waar hij een vroom en heilig leven leidde tot stichting van alle monniken. Toen de hofmeier Pepijn II van Herstal aan de macht kwam, riep hij Lambertus terug naar Maastricht. Zeven jaar had de ballingschap geduurd. En Lambertus nam zijn taak als bisschop terug op. Nooit verkoelde zijn ijver. Vriendelijk ontving hij diegenen, die zijn hulp en zijn steun nodig hadden en streng was hij voor wie een terechtwijzing verdiende. En wat hij aan anderen leerde, dat paste hijzelf ook toe. Toen Lambertus Pepijn II verweet dat hij de huwelijkstrouw schond omdat hij onwettig samenwoonde met een vrouw werd hij uit wraak vermoord. (17/09/705)

 

Heilige Jozef

glasraam heilige Jozef dekenale kerk – dekenaat Genk

voedstervader van Jezus en bruidegom van de Maagd Maria

geboren in 30 v. C.
gestorven in 20 n. C.
feestdag op 19 maart

1. De evangelies vertellen ons zeer weinig over deze bescheiden figuur. Maar gelukkig komen we via de evangelisten Mattheus en Lucas toch het een en ander over hem te weten. Jozef was een merkwaardig goed mens. Ge nspireerd door de H. Geest heeft de H. Mattheus hem zelfs een bijnaam gegeven: “de rechtvaardige”. (Mt 1,19) Jozef was van Davids’ stam en dus van koninklijke bloede. (Mt 1,1-16) Evenals zijn vrouw Maria heeft hij zich onverdeeld aan God gegeven en heeft hij een leven van maagdelijkheid geleefd. Als bruidegom van de schoonste en beminnelijkste van alle vrouwen, was hij niet de lichamelijke vader van Jezus, maar wel de wettelijke vader van Gods’ Zoon. Zo heeft God gewild, dat zijn beminde Zoon aan Jozef zou worden toevertrouwd.

 

Heilige Barbara

glasraam heilige Barbara dekenale kerk – dekenaat Genk

maag en martelares

geboren omstreeks het jaar 290 in Nicomedië
gestorven in 306
feestdag op 4 december

1. Barbara met de palm van de martelaren en de toren aan haar voeten.
Barbara was het enige kind van de steenrijke heidense gouverneur Dioscurus van Nicomedië. Zij was bijzonder mooi en zeer intelligent. Omdat haar vader een fanatiek christenhater was, bezocht Barbara in het geheim een groep ondergedoken christenen. Bij hen had zij het geloof in Jezus Christus gevonden. De verandering in haar gedrag was haar vader echter niet ontgaan. Om verdere toenadering tot het christendom te vorkomen en haar tot een huwelijk te bewegen, sloot Dioscurus zijn dochter op in een speciaal daarvoor gebouwde toren, die streng bewaakt werd. Daar zou ze wel tot andere gedachten komen. Maar de volledige afzondering en de stilte waren een grote weldaad voor Barbara. Nu kon zij ongestoord bidden.

 

Heilige Cecilia

glasraam heilige Cecilia dekenale kerk – dekenaat Genk

maagd en martelares

geboren begin derde eeuw in Rome
gestorven in 229
feestdag op 22 november


De volgorde van de beschrijving: midden (1), links boven (2), links midden (3), rechts boven (4) en rechts midden (5)

1. H. Cecilia met in haar hand de martelarenpalm en aan haar voet een engel die orgel speelt.
Cecilia stamde uit een Romeins adellijk geslacht. Zij kreeg van jongs af aan een christelijke opvoeding en had de belofte afgelegd om maagd te blijven. Zo kon zij het beste getuigen van de alles omvattende liefde voor Christus. Haar ouders waren hier niet van op de hoogte en arrangeerden naar de gewoonte van die tijd een huwelijk voor haar met een aantrekkelijke partner. In dit geval ging het om een rijk man, Valerianus geheten.

 

Heilige Lutgardis

glasraam heilige Lutgardis dekenale kerk – dekenaat Genk

Cisterciënzerin en mystica

geboren in 1182 in Tongeren
gestorven op 16 juni 1246
feestdag op 16 juni

1. Lutgard werd in 1182 in Tongeren geboren. Haar vader was een rijke koopman en had voor zijn dochter een gunstig huwelijk in gedachten. Haar moeder daarentegen bracht haar de liefde voor het geestelijk leven bij. Om haar opleiding te voltooien werd ze naar de benedictinessen van het Sint-Catharinaklooster in Sint-Truiden gestuurd. Maar er kwamen huwelijkskandidaten tot in het klooster. En Lutgard bleek er niet ongevoelig voor te zijn. Toen zij eens met een knappe jongeman in gesprek was, verscheen Christus naast hem. Het bloed stroomde uit zijn wonden. Op dat moment werd het haar duidelijk, dat haar liefde voor Jezus groter was dan voor welke aardse bruidegom ook. En zij koos er voor van nu af Christus te beminnen en te omhelzen als zijn bruid.

 

Heilige Martinus

glasraam heilige Martinus dekenale kerk – dekenaat Genk

bisschop van Tours en stichter van het monnikendom in West-Europa

geboren in 316 in Pannoni, het huidige Hongarije
gestorven op 8 november 397 en begraven 11 november 397
feestdag op 11 november

1. Martinus werd geboren in 316 in Pannoni , het huidige Hongarije. Zijn opleiding ontving hij in de Italiaanse stad Pavia. Omdat zijn vader tribuun was in het Romeinse leger, viel Martinus onder de wettelijke bepaling, dat ook hij dienst moest nemen in het leger. Maar de aspiraties van de jonge Martinus, die zich reeds op tienjarige leeftijd onder de catechumenen had laten opnemen, gingen in een heel andere richting. De zelfstandige houding van de knaap tegenover zijn vader, die nog heiden was, is kenmerkend voor de latere heilige, die in gewetenszaken een vastberaden kracht en onverzettelijkheid wist te paren aan een ontroerende edelmoedigheid en zachtaardigheid. Voorlopig zou Martinus zich echter nog niet kunnen vrijmaken van zijn militaire loopbaan en zo ontmoeten we hem als jonge officier in Galli, belast met het toezicht op de streek, waarheen hij gedetacheerd was.

 

Heilige Willibrordus

glasraam heilige Willibrordus dekenale kerk – dekenaat Genk

Aartsbisschop van Friesland

geboren in 658 in het Britse Northumbri 
gestorven op 7 november 739 in Echternach
feestdag op 7 november

1. Willibrordus, een van de meest belangrijke heiligen van deze gewesten, werd in 658 geboren in het Britse Northumbrië. Op jeugdige leeftijd nam hij zijn intrek in de benedictijnenabdij van Ripon bij York. Toen hij 20 jaar was, reisde hij samen met abt Wilfried naar Ierland, waar hij 12 jaar woonde en tot priester werd gewijd. Abt Egbert van Rathmelsigi wist hem warm te maken voor het missiewerk in het land van de Friezen, waar destijds heel noordelijk en westelijk Nederland mee werd bedoeld. In 690 landde Willibrordus met 12 missionarissen op de kust van Katwijk. Hij raakte meteen betrokken bij de ruzie tussen de Friezen en de Franken. De christelijke Frankische hofmeier Pepijn en later Karel Martel probeerden hun macht naar het Westen uit te breiden. Maar ze vonden de Friezen onder leiding van koning Radboud op hun weg. Willibrordus zocht samenwerking met de Frankische heersers en kreeg van Pepijn II Friesland als missiegebied toegewezen.

 

Heilige Servatius

glasraam heilige Servatius dekenale kerk – dekenaat Genk

bisschop van Maastricht

geboren in Paenestia (ergens tussen Armenië en Iran)
gestorven op 13 mei 384 in Maastricht
feestdag op 13 mei

1. H. Servatius als bisschop met in de ene hand de bisschopsstaf van zijn voorganger Valentinus en in de andere hand de sleutel, die hij van de H. Petrus gekregen had. Aan zijn voeten de Sint-Servaaskerk in Maastricht waar zijn graf is.

2. Servatius studeerde in Jeruzalem. Het was de patriarch van Jeruzalem die hem vroeg om priester te worden en hem ook wijdde. Eens toen hij de H. Mis opdroeg verscheen hem een engel, die hem zei, dat hij naar Gallië moest gaan, daar de bisschopszetel van Tongeren vacant was. Hij zou hem de weg wijzen.

 

Heilige Michaël

glasraam heilige Michaël dekenale kerk – dekenaat Genk

aartsengel

feestdag op 29 september


De volgorde van de beschrijving is: midden (1), linker (2) en rechter (3) glasraam

1. De aartsengel Michaël met in de ene hand het zwaard waarmee hij de kop van de draak doorboort en in de andere hand een schild. Met zijn rechtervoet staat hij op de draak.
In de christelijke traditie behoort Michaël tot de aartsengelen. Hij is de leidinggevende engel, die op een bijzondere manier betrokken is bij de verlossing van de mensheid. De Katholieke Kerk vereert drie aartsengelen: Michaël, Gabriël en Rafaël. De aartsengelen worden meestal afgebeeld als gevleugelde, jonge mannen. Michaël herken je aan zijn gevechtstenue, banier, zwaard of lans. Als aanvoerder van de hemelse legers gaat hij de duivel en zijn helpers te lijf. Dit verwijst naar het apocalyptische visioen in het laatste Bijbelboek ‘Openbaring van Johannes’: “Toen brak er oorlog uit in de hemel. Michaël en zijn engelen bonden de strijd aan met de draak. De draak en zijn engelen boden tegenstand, maar werden verslagen; sindsdien is er voor hen in de hemel geen plaats meer. De grote draak werd op de aarde gegooid. Hij is de slang van weleer, die de duivel of satan wordt genoemd en die de hele wereld misleidt. Samen met zijn engelen werd hij op aarde gegooid.” (Openbaring 12:7-9)