Onoplosbare liefdevolle paradox | weekend 11-12 juni
Nog veel heb Ik u te zeggen, maar gij kunt het nu niet verdragen. Wanneer Hij echter komt, de Geest der waarheid, zal Hij u tot de volle waarheid brengen; Hij zal niet uit zichzelf spreken, maar spreken al wat Hij hoort en u de komende dingen aankondigen. Hij zal Mij verheerlijken, omdat Hij aan u zal verkondigen wat Hij van Mij ontvangen heeft.
Ik zei dat Hij aan u zal verkondigen wat Hij van Mij ontvangen heeft, omdat al wat de Vader heeft het mijne is. (Johannes 16, 12-15)
Hoe ziet God eruit
‘Mama, hoe ziet God eruit? Heeft Hij een baard? Zit Hij op een grote witte wolk in de hemel?’ Op deze eenvoudige kinderlijke vragen volgt vaak een stilte. We staan met onze mond vol tanden. We weten niet goed wat antwoorden. Want niemand van ons heeft God ooit gezien, zegt de evangelist Johannes (Joh. 1,18). Hoe zouden wij God kunnen vatten met ons beperkte verstand? Hoe moeten wij ons God voorstellen? Als een lieve oude man met een lange witte baard, hoog verheven op een wolk? Als een goede Herder? Of als een strenge rechter die oordeelt over het gedrag van ieder mens?
‘Mama, hoe ziet God eruit?’ Het is de centrale vraag op het feest van de Drie-Eenheid.
Zelfs in een kinderlijke voorstelling over God zit al een tegenstelling of een paradox: een ‘aardse’ man op een ‘hemelse’ wolk. Heel ons christelijk denken zit vol paradoxen, vol tegengestelde (para) meningen (doxa). Want dat is definitie van paradox: een innerlijk tegengestelde mening.
Zoals bijvoorbeeld: een maagd die tegelijk moeder is, de laatste die de eerste is, de treurende die zalig is, God die tegelijk mens is, de gekruisigde die leeft, God die tegelijk barmhartig is én rechtvaardig, de Bijbel als Woord van God én woord van mensen.
Drie-Eenheid
Vandaag op dit feest van de Drie-Eenheid stoten we op die onbegrijpelijke paradox van God, die tegelijkertijd Eén is én toch Drie personen: Vader, Zoon en Geest. Drie personen zo innig met elkaar verbonden dat ze één zijn. Daarom zegt Jezus in het evangelie: ‘De heilige Geest zal aan u verkondigen wat Hij van Mij ontvangen heeft, omdat al wat de Vader heeft het mijne is.’
In al deze paradoxen zit een onoplosbare spanning. De eerste spontane reactie is om die spanning ‘op te lossen’ door slechts oog te hebben voor één van de twee uitersten: maagd of moeder, zalig of treurend, laatste of eerste, barmhartig of rechtvaardig, mens of God, Drie of Een.
De paradox ‘Drie-Eenheid’ duidt enerzijds op een totale symbiose en verbondenheid (Eén) én anderzijds op een totale individualiteit en vrijheid (Drie). Symbiose en individualiteit, verbondenheid en vrijheid: dit is wat man en vrouw nastreven in het huwelijk. Dat is ook wat een gelovige nastreeft in zijn relatie met God. Vandaar dat de Bijbel heel vaak de huwelijkssymboliek gebruikt om de verhouding tussen God en mens te schetsen.
Huwelijksleven
Al doende – met vallen en opstaan en met heel veel geduld – leren gehuwden hun wederzijdse liefde ontplooien in dat spanningsveld van vrijheid én verbondenheid, van symbiose én individualiteit. Bij jonggehuwden kunnen de spanningen en emoties nog al eens hoog oplopen, omdat ze één van de polen opgeven en ze niet langer meer in de spanning van de paradox blijven staan. Want symbiose zonder vrijheid werkt verstikkend in een relatie. Individualiteit zonder verbondenheid leidt tot verkilling van de liefdesrelatie. Jonge mensen moeten nog leren dat drie zaken in een huwelijk zeer belangrijk zijn, namelijk: geduld, geduld en nog eens geduld.
Zoals in het huwelijk, zo is ook de verhouding tussen God en de mens een paradoxale verhouding. Hoe sterker een mens zich bindt aan God, hoe sterker hij zijn vrijheid zal ontvangen. Hoe meer een mens zich inlaat met en zich verliest in God, hoe meer hij zichzelf zal worden en vinden. Diepgaande verbondenheid met God sluit juist verregaande vrijheid van de mens in en niet uit. Dit ontdekken vraagt tijd, geduld, veel geduld en nog eens geduld.
Drie én Een
Deze paradox staat centraal op dit feest van de Drie-Eenheid van God. God zelf is in zichzelf tegelijkertijd liefdevolle vrijheid én liefdevolle eenheid. God is paradoxaal: Drie én Een. Een paradox waar we telkens op stoten wanneer wij een kruisteken maken.
Heilige God en Vader,
Gij hebt ons geschapen, Gij geeft ons toekomst.
Jezus leert ons hoe wij elkaar overvloed van leven kunnen schenken.
De heilige Geest is in ons een vuur dat kracht geeft tot vergeving.
Blijf in ons wonen, Drie-ene God,
dat wij ten volle deel hebben aan uw liefde
vandaag, morgen en alle dagen
tot in uw eeuwigheid. Amen.