Macht ombuigen tot dienstbaarheid | weekend 20-21 november
Nu ging Pilatus het pretorium weer binnen, riep Jezus bij zich en zei tot Hem: “Zijt Gij de koning der Joden?” Jezus antwoordde hem: “Zegt gij dit uit uzelf, of hebben anderen u over Mij gesproken?” Pilatus gaf ten antwoord: “Ben ik soms een Jood? Uw eigen volk en de hogepriesters hebben U aan mij overgeleverd. Wat hebt Gij gedaan?” Jezus antwoordde: “Mijn koningschap is niet van deze wereld. Zou mijn koningschap van deze wereld zijn, dan zouden mijn dienaars er wel voor gestreden hebben, dat Ik niet aan de Joden werd uitgeleverd. Mijn koningschap is evenwel niet van hier.”
Pilatus hernam: “Gij zijt dus toch koning?” Jezus antwoordde: “Ja, koning ben Ik. Hiertoe ben Ik geboren en hiertoe ben Ik in de wereld gekomen om getuigenis af te leggen van de waarheid. Al wie uit de waarheid is, luistert naar mijn stem.” (Johannes 18,33-37)
Macht
Elke mens is in meer of mindere mate bekleed met macht. Een groot en struis gebouwd kind heeft een zekere macht over zijn leeftijdsgenootje dat klein en tenger is. Ouders hebben ouderlijke macht over hun kinderen. Een bisschop heeft wijdingsmacht. Hij kan mannen in de kerk tot diaken of priester wijden. Politie heeft een zekere macht in het wegverkeer. Een ploegbaas in de bouw heeft op de bouwwerf zeggingsmacht over zijn werkmakkers. Een burgemeester en zijn schepenen hebben in de gemeente bestuurlijke macht. Macht is noch goed, noch slecht. Het goede of het slechte zit in het ‘hoe’ en het ‘waarvoor’ die macht gebruikt wordt.
Koningschap
De discussie tussen Jezus en Pilatus ging over macht. Want een koning – zeker in die tijd – was een machtig figuur. Hij was zelfs een almachtig figuur, die besliste over leven en dood. Zoals Pilatus uiteindelijk ook zal beslissen over Jezus’ leven en kruisdood. Maar eerst wilde Pilatus weten of de macht van Jezus zijn machtsuitoefening in de weg stond. Pilatus leek gerust gesteld door Jezus uitspraak: “dat zijn koningschap niet van deze wereld is.” Want zoals macht doorgaans in de wereld wordt uitgeoefend, op zulk een wijze wenste Jezus dit niet te doen. Jezus’ koningschap was op dit punt anders dan het koningschap van Pilatus. Moest Jezus’ koningschap zijn zoals dat van de wereld, dan zou Hij onmiddellijk een leger van engelen gemobiliseerd hebben om gewelddadig zijn gezag af te dwingen. Met geweld gezag afdwingen, dat is de werkwijze van elke despoot, vroeger en nu.
Naastenliefde en dienstbaarheid
Jezus had inderdaad een groot gezag bij zijn tijdgenoten afgedwongen, maar op een geheel eigen wijze: niet op een gewelddadige, dwingende of onderdrukkende manier, ook niet door een strategie van verdeel en heers. Zijn macht en gezag berustte op naastenliefde, dienstbaarheid en gegevenheid. De wijze waarop Jezus zijn macht gebruikt heeft, bepaalt ook de wijze waarop wij christenen met onze macht moeten en kunnen omgaan. Dienstbaarheid is daarbij het centrale uitgangspunt.
Goede God, buig onze macht om tot liefde en dienstbaarheid. Dan zal onze samenleving meer en meer gaan gelijken op het paradijs: vredevoller en harmonieuzer. Wij vragen dit omwille van Jezus Christus, Koning van het heelal. Amen.