Barmhartigheid en miserie | weekend 14-15 november

In zijn parabel over de talenten vertelde Jezus : “Een hele tijd later kwam de heer van die dienaars terug en hield afrekening met hen.

Die vijf talenten gekregen had, trad naar voren en bood nog vijf talenten aan met de woorden: Heer, vijf talenten hebt gij mij toevertrouwd; ziehier, vijf talenten heb ik erbij verdiend. Zijn meester sprak tot hem: Uitstekend, goede en trouwe dienaar, over weinig waart ge trouw, over veel zal ik u aanstellen. Ga binnen in de vreugde van uw heer. (Mt. 25, 19-21)

Bij de sluiting van het Jubeljaar van de Barmhartigheid vier jaar geleden in 2016 schreef paus Franciscus de herderlijke brief Misericordia et misera (Barmhartigheid en ellende). 

In deze brief spreekt de paus zijn hoop uit dat wij als christenen de ervaring van Gods barmhartigheid met vreugde en enthousiasme zouden omzetten in een cultuur van de barmhartigheid. Deze cultuur van barmhartigheid krijgt vorm vanuit een volhardend gebed en door heel dicht bij de armen zelf te zijn! In deze brief riep paus Franciscus ook de 33ste zondag in het liturgische jaar uit tot Werelddag van de armen. 

De aandacht voor de armen is het gevolg van een leven vanuit Gods barmhartigheid, aldus paus Franciscus in zijn herderlijke brief. De schamele, ellendige, miserabele mens (misera) ervaart Gods barmhartigheid (Misericordia) zoals de overspelige vrouw in het evangelie Jezus’ barmhartigheid mocht ervaren, toen zij met Hem alléén achterbleef. Vanuit de ervaring van Gods liefde mogen wij ook mededogen en ontferming tonen tegenover een ander medemens in armoede. Dat is althans onze roeping, de roeping van elke christen. Het volstaat niet allerlei mooie beschouwingen te maken over barmhartigheid. Wie zich door God bemind weet, is ook geroepen om mensen in armoede nabij te zijn. 

Dit kan op de eerste plaats door zélf te trachten vriend te worden van een mens in armoede. Voormalig bisschop Paul Schruers zei het zo vaak: ‘Een christen moet tenminste één arme als vriend hebben.’ Het evangelie van deze zondag vraagt ons om onze talenten helemaal in te zetten voor medemensen, voor een betere wereld en uiteindelijk voor het Rijk Gods, dat komen zal. In die inzet schuilt trouwens ook het geheim van een zinvol en vreugdevol leven. 

Bij onze paus Franciscus leeft de hoop dat een ‘Werelddag van de armen’ op termijn uitgroeit tot een ontmoetingsmoment met velen die een hart hebben voor mensen in armoede. Zo vierde de paus in 2016 de heiligverklaring van Moeder Theresa van Calcutta met pizza voor 1500 armen in Rome. Niet dat die pizza het armoedeprobleem zou oplossen, zo naïef is de paus niet. Maar het maakte wel de ontmoeting met de armen mogelijk. Dat is essentieel om de maatschappelijke strijd tegen armoede vol te houden.

Ook nieuwe vormen van armoede in de snel veranderende wereld vragen onze aandacht. Het gaat daarbij niet alleen om materiële armoede, maar ook om mentale en sociale armoede. ‘Het is onze taak om met de ogen van het hart te kijken. Daardoor is de ander niet alleen een vreemdeling die hulp nodig heeft, maar in de eerste plaats een broeder die om liefde smeekt. Alleen op die manier kunnen wij echt barmhartig zijn, door ons hart aan de armen te geven,’ aldus onze paus Franciscus.

Een ‘Werelddag’, zeker die van de armen, begint immers in de kleine wereld van elk van ons. Laten we fijngevoelig worden voor hen die arm zijn in onze eigen familie, in onze straat of in de parochie. Laten we proberen hen daadwerkelijk te ontmoeten. roept er ons toe op. Wanneer we al onze talenten gebruiken ten dienste van de armen, zal ook tot ons gezegd worden: ‘Ga binnen in de vreugde van uw Heer.’  

Goede God, buig ons praten en discussiëren over de armoedeproblematiek in onze wereld om tot concrete nabijheid met een medemens in armoede. Laat ons in elke arme op de eerste plaats een broeder of zuster zien die om onze liefde smeekt. Want een arme is het gelaat van Jezus Christus, uw Zoon en onze Heer. Amen.