PAASprikkels

Het Rijk van God geschiedt daar waar kromme relaties recht getrokken worden. De uitbuiting van de armen moet doorheen broederliefde, aalmoezen en structurele solidariteit rechtgetrokken worden. Zoals ook onze roofbouw op de aarde doorheen een zorg voor de schepping rechtgetrokken wordt. Zo helpt vasten ons om een juiste relatie met de aarde en de aardse goederen op te bouwen. Want voedsel is het aardse goed bij uitstek waar we het meest intiem mee omgaan, wanneer we het tijdens een maaltijd letterlijk tot ons nemen. Tot slot geeft de nederige van hart die bidt aan God de plaats die de hoogmoed Hem misgunt. Maar als we aalmoezen geven, vasten of bidden dan moeten we dit in het verborgene doen, opdat we onszelf en onze inspanningen niet in het centrum van de wereld zouden plaatsen.

… Een koosnaam, zoals ouders dit geven aan hun kind. Zoals een moeder die haar zoontje ‘haar grote sterke kerel noemt’, omdat ze haarfijn aanvoelt dat haar zoontje een klein bang hartje heeft, maar misschien ooit wel eens een sterke kerel kan worden, mits heel veel liefde en geduld. Zou Jezus niet met eenzelfde warme liefde de naam Petrus hebben uitgesproken, opdat Petrus ooit eens, mits de nodige goddelijke liefde en geduld, die steenrots kan worden? Want slechts vijf verzen verder in het Matteüsevangelie, na Jezus’ eerste lijdensvoorspelling waarmee Petrus niet akkoord is, moet Jezus hem al bijzonder hard terecht wijzen: “Weg daar, achter Mij, Satan, Je bent een struikelblok voor Mij, want jouw gedachten zijn niet Gods gedachten, maar die van mensen.” (Mt. 16,24)

De steenrots blijkt ook een struikelblok te zijn, wanneer die zich losmaakt van Gods liefdevolle gedachten over mens en wereld. In de vasten mogen we – zoals Petrus – ons leren hechten aan Gods onvoorwaardelijke liefde voor elke mensenkind.

… Christenen plaatsen hun vasten op de eerste plaatst in een religieuze sfeer. De afwezigheid van Christus, zoals de afwezigheid van elke geliefde, neemt onze eetlust weg. Vasten is dan een normale spontane reactie van de liefde. Wanneer echter de geliefde – de bruidegom – in ons midden is, dan kan er maaltijd gehouden worden. ‘De vrienden van de bruidegom kunnen toch niet bedroefde zijn, zolang de bruidegom bij hen is.’  (Mt. 9,14-15)

Daarom wordt elke zondag in de Veertigdagentijd voor één dag opgeschort, omdat christenen niet kunnen vasten als de Heer in hun midden komt rond brood en beker.

… Zoals de leerlingen op weg naar Emmaüs de Heer herkende aan het breken van het brood, zo worden tot op de dag van vandaag christenen herkend aan ‘het breken van het brood’. (Lucas 24, 30-31)

Meer dan ooit komt in de voorbereiding op het vormsel het accent te liggen op het thuiskomen van jongeren in de eucharistie. Gedurende een jaar vormselcatechese leren we aan jonge mensen heel praktisch hoe zij zich in de kerk moeten gedragen, wanneer christenen op zondag samen komen om brood te breken. In het begin valt het op hoe onwennig zij zich voelen tijdens de eucharistie, maar ook hun wil en hun inzet om het goed te doen. Het breken van het brood met elkaar vindt niet alleen in het kerkgebouw plaats, het gaat daarna in het dagelijkse leven verder. Oog hebben voor de nood van medemensen en proberen daarop een antwoord te geven: dit is ook het breken van het brood. Broederlijk Delen met mensen uit het Zuiden tijdens de vasten, dit is ook het breken van het brood, waaraan men christenen herkent.

… Vijandsbeelden zijn moeilijk te doorbreken. Het kan enkel en alleen maar doorheen gebed, doorheen veelvuldig en langdurig gebed. Want in het gebed leren we met ons hart kijken, zoals God zelf met zijn hart naar de mens kijkt. Het opent de weg om stap voor stap te leren onze vijanden lief te hebben. En om volmaakt te worden zoals onze hemelse Vader volmaakt is. Daarom is de Veertigdagentijd een bijzondere tijd van gebed voor de dwarsliggers in ons leven. ‘Maar ik zeg u: Bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen, opdat gij kinderen moogt worden van uw Vader in de hemel, die immers de zon laat opgaan over slechten en goeden en het laat regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen.’ (Mt. 5, 44-45)

… Het Schriftwoord en de daden van naastenliefde vullen elkaar aan. Dit is de reden waarom Jezus in het evangelie zegt dat er voor de leerlingen maar één rabbi en één meester is. (Mt. 23,8-10) Want alleen in Jezus is het Schriftwoord ten volle in vervulling gegaan. Alleen in Hem is er een totale éénklank tussen woord en daad. Zo geheel anders dan bij de Schriftgeleerden van zijn tijd. De evangelist Johannes verwoordt die éénduidigheid in het begin van zijn evangelie met: ‘Het Woord is vlees geworden.’ Anders gezegd: ‘Het Woord is daad geworden’. Tijdens het Laatste Avondmaal wast Jezus, die Leraar en Heer is, de voeten van zijn leerlingen. Zo dienen ook de leerlingen dit werk van de nederigste dienaar op zich te nemen. Immers: “Wie de grootste onder u is moet dienaar zijn.” Doorheen de dienstbaarheid mogen wij in de vasten onze woorden en daden in harmonie met elkaar brengen.

… Maar de stemming kan vlug omslaan en de wind kan zich keren: ‘Heden Hossana, morgen kruisig Hem.’ Sinds het begin van de coronapandemie zit ons de wind tegen. Het coronavirus brengt ons in crisis: werkloosheid, overvolle ziekenhuis, afscheid in een te beperkte kring, eenzaamheid, toename van armoede, hoge sterftecijfers in woonzorgcentra … Goede Vrijdag is het levensperspectief geworden. Zouden we, naar analogie van Goede Week en Goede Vrijdag, de coronapandemie ook als ‘goed’ kunnen benoemen? Enkel en alleen als we doorheen het lijden tijdens de coronapandemie iets van Pasen, Opstanding en Verrijzenis gaan verhopen en vermoeden.

… Christenen mogen gerust een goede job hebben, maar het moet dienstbaar ingevuld worden. Christenen mogen gerust een goed inkomen en bezit hebben, maar het moet dienstbaar gemaakt worden. Opdat niemand iets, noch zijn inkomen, noch zijn bezit, noch zijn job het zijne zou noemen. Want ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen, opdat allen ten volle zouden leven.

Tijdens Witte Donderdag staat de voetwassing door Jezus tijdens het Laatste Avondmaal centraal. Het paasfeest was op handen. Jezus, die wist dat zijn uur gekomen was om uit deze wereld over te gaan naar de Vader en die de zijnen in de wereld bemind had, gaf hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe. Het avondmaal was begonnen. In het bewustzijn dat de Vader Hem alles in handen had gegeven en dat Hij van God was uitgegaan en naar God terugkeerde, stond Hij van tafel op, legde zijn bovenkleren af, nam een linnen doek en omgordde zich daarmee. Daarop goot Hij water in het wasbekken en begon de voeten van de leerlingen te wassen en ze met de doek waarmee Hij omgord was af te drogen. (Joh 13,1-5) Dienstbaarheid en het breken van het brood gaan hand in hand met elkaar.

… De maat waaraan men verlies lijdt, dat is nu juist de maat van het rijk van God. Of beter nog: de maat waaraan men zichzelf verliest, brengt het rijk van God tot stand. (Lucas 6,38) Op Goede Vrijdag gedenken we dat Jezus’ liefde mateloos was, dat Hij zich totaal gaf toen Hij op het kruis stierf.

Omdat Jezus zijn leven in een liefde tot het uiterste durfde verliezen, was Hij zelf het Rijk van God te midden van zijn leerlingen. Zo moet ook onze maat zijn als christen: een overvolle gestampte maat.

… Geheel anders dan de lichtzinnige uitbundigheid omwille van het succes is de innerlijke vreugde, omdat Gods liefde daadwerkelijk uitkomst biedt. Deze innerlijke vreugde noemen we de Paasvreugde. Het geeft kracht aan de verkondiging van de Blijde Boodschap door de leerlingen, ondanks vervolgingen. Het geeft vrede in het hart van de leerlingen, ondanks haat en geweld. Het geeft medelijden met hen die reeds hun gehele leven lijden: bezetenen, lammen en kreupelen. Zoals de eerste leerlingen te Jeruzalem, zo mogen ook wij deze Paasvreugde – tot vreugde van allen – verder uitdragen, in de tijd tussen Pasen en Pinksteren. (Handelingen 8,8)