Meer dan het gewone | weekend 15-16 februari

Gij weet dat tot uw voorouders gezegd is: ‘Gij zult niet doden.
Wie iemand doodt, is strafbaar voor het gerecht’.
Maar Ik zeg u:
ieder die een ander een kwaad hart toedraagt,
zal strafbaar zijn …”
(Matteüs 5*)

Jezus roept ons in het evangelie op
om ‘meer dan het gewone’ te doen
en om zo te getuigen van Gods overvloedige goedheid.
We zullen nooit iemand vermoorden.
Maar misschien maken we wel mensen monddood.
Of kwetsen we medemensen met onze tong.
Of gewoon al met onze blik …

Lijden verzachten

Het debat over euthanasie is brandend actueel. Hierbij komt geregeld palliatieve sedatie ter sprake. Want er is een onderscheid tussen euthanasie en palliatieve sedatie. Euthanasie is het actief beëindigen van het leven, door het ingrijpen van een arts. Bij palliatieve sedatie wil men niet actief het leven beëindigen, maar enkel en alleen de pijn bestrijden, om toch nog een zeker levenscomfort op het einde van het leven te bieden. Dit bestrijden van de pijn kan ertoe leiden dat de patiënt in coma geraakt en uiteindelijk sterft aan een teveel aan pijnstillers.

Zijn beide daden, euthanasie en palliatieve sedatie, dan niet hetzelfde? Het eindresultaat is toch hetzelfde: de dood van de patiënt. Er zit echter, moreel gezien, een hemelsbreed verschil tussen beiden daden. Dit verschil zit niet in het eindresultaat, maar in de intentie van het handelen. De intentie van een daad geeft aan die daad een ander moreel karakter. Bij euthanasie is de intentie van de daad: actief een leven te beëindigen, te doden. Bij palliatieve sedatie is de intentie van de daad: de pijn te bestrijden om een menswaardig leven tot het einde zo goed als mogelijk te bevorderen. Al is de eindsituatie – de dood – hetzelfde, de weg ernaar toe is moreel gezien totaal verschillend.

Willen we een daad moreel juist beoordelen, dan moeten we kijken naar de diepste intentie. Vanuit dit oogpunt is het evangelie van deze zondag zeer interessant en relevant als het gaat over de intentie van ons handelen. Jezus doet daarin nogal radicale uitspraken. Zo zegt Hij: “Gij hebt gehoord dat tot onze voorouders gezegd is: Gij zult niet doden. Wie doodt zal strafbaar zijn voor het gerecht. Maar Ik zeg u: Al wie vertoornd is op zijn broeder, zal strafbaar zijn voor het gerecht.” Het vertoornd zijn op zijn broeder – dat zich afspeelt in het hart van de mens – kleurt de diepste intentie. Dit maakt of de omgang met mijn broeder moreel mooi is of juist laakbaar. Uiteindelijk kán het vertoornd zijn op zijn broeder tot broedermoord leiden. Dat wist elke Jood in Jezus’ tijd. Het verhaal van Kaïn en Abel was daarvan de beste illustratie.

Goede God, laat ons steeds voor het leven kiezen, ook in moeilijke momenten van het leven. Laat ons medemensen nabij zijn, van wie het leven uitzichtloos is, opdat we hun pijn en lijden mogen helpen verzachten en verlichten.

Heer onze God,
U heeft de mensen het geschenk van de vrijheid gegeven.
Laat ons deze vrijheid niet kortzichtig misbruiken.
Maar laat haar open bloeien tot een antwoord op uw geboden.
Help ons om zoals Jezus ‘méér dan het gewone’ te doen
en zo te getuigen van uw grenzeloze goedheid,
alle dagen van ons leven. Amen.