Hernieuwd vertrouwen | weekend 23-24 april
Tomas, een van de twaalf, ook Didymus genaamd, was echter niet bij hen, toen Jezus aan zijn leerlingen verschenen was. De andere leerlingen vertelden hem: “Wij hebben de Heer gezien.” Maar hij antwoordde: “Als ik niet in zijn handen het teken van de nagelen zie en mijn vinger in de plaats van de nagelen kan steken en mijn hand in zijn zijde leggen, zal ik het niet geloven.”
Acht dagen later waren zijn leerlingen weer in het huis bijeen, en nu was Tomas erbij. Hoewel de deuren gesloten waren, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: “Vrede zij u.” Vervolgens zei Hij tot Tomas: “Kom hier met uw vinger en bezie mijn handen. Steek uw hand uit en leg die in mijn zijde, en wees niet langer ongelovig, maar gelovig.” Toen riep Tomas uit: “Mijn Heer en mijn God!”(Johannes 20, 24-28)
‘Hernieuwd vertrouwen’, zo zouden we het gevoel van Thomas kunnen omschrijven na zijn ontmoeting met Heer. ‘Hernieuwd vertrouwen’, want na Jezus’ kruisdood zaten alle leerlingen serieus in de put. Ontgoocheling, angst en vrees bleven na in hun hart. Ontgoocheling, omdat hun gezamenlijke droom van het Rijk van God aan diggelen was geslagen. Angst en vrees over hun persoonlijk lot. Hoe moest het nu verder met ieder van hen? Meer vraagtekens dan antwoorden. Hun leven, hun toekomstplannen, hun levensenergie waren op een dood punt gekomen.
Ingrijpende gebeurtenissen in onze samenleving – zoals de corona-epidemie of de oorlog in Oekraïne – of ingrijpende gebeurtenissen in ons persoonlijk leven hebben op ons eenzelfde effect. We reageren verdrietig of woedend. We worden angstig of zijn ten diepste ontgoocheld. Deze menselijke reacties zijn doodnormaal.
Dood punt
Deze reacties zijn soms zo diepgaand en heftig, dat ze zich definitief in ons hart dreigen te nestelen. Dan worden we verbitterd, wantrouwig, achterdochtig of heel cynisch in het leven. Dan komen we op een dood punt in ons leven. Deze verbittering, wantrouwen of cynisme gaan dan een eigen leven leiden. Ze gaan ons leven, ons denken en voelen, al onze beslissingen beheersen. De onvrede in ons hart wordt steeds groter en weegt voortdurend op onze relaties met medemensen.
Dit proces was zich ook in het leven van Thomas aan het voltrekken. Zijn leven dreigde op een dood punt te komen. Meer dan ongelovig was de apostel Thomas op de eerste plaats heel cynisch. In zijn cynisme kon hij het enthousiasme van zijn medeleerlingen niet delen. Vandaar zijn cynische opmerking: ‘Als ik niet in zijn handen het teken van de nagelen zie en mijn vinger in de plaats van de nagelen kan steken, en mijn hand in zijn zijde leggen, zal ik het niet geloven.’
Onvrede en dreigende verbittering stonden een hernieuwd vertrouwen in de weg.
Eigenmachtig was Thomas niet in staat om opnieuw in het leven te gaan vertrouwen.
Plots is er dan die onverwachte ontmoeting met de Heer zelf. Hoe we zo’n verschijning precies moeten voorstellen, weten we niet. Maar het effect ervan kan men wel meten en vaststellen. Zowel bij Thomas, als bij de andere leerlingen, is er een hernieuwd levensvertrouwen.
‘Een hernieuwd vertrouwen’, waardoor ze niet langer meer opgesloten zitten in zichzelf. Het is de verrezen Heer zelf die hen de kracht geeft om over dat doodpunt heen te komen, om uit de greep te komen van onvrede, ontgoocheling en cynisme.
Vrijheid
Dit hernieuwd levensvertrouwen hield tegelijkertijd een nieuwe vrijheid in. De vrijheid om met een vrijgemaakt hart terug naar medemensen toe te gaan. De leerlingen herwonnen de vrijheid om opnieuw lief te hebben, omdat onvrede, cynisme of ontgoocheling niet langer hun hart in de greep hadden. De verrezen Heer zelf doet hen opstaan uit cynisme, ontgoocheling en onvrede. Vandaar dat de eerste woorden van de Verrezene aan zijn leerlingen woorden van vrede zijn: ‘Vrede zij u’.
Deze vrede die de verrezen Heer – in deze paastijd – aan ieder van ons schenkt, bewerkt ook in ons hart een hernieuwd vertrouwen. Dit hernieuwd vertrouwen kan een plotse ervaring zijn in ons leven. Het kan evengoed dat dit ‘hernieuwd vertrouwen’ heel langzaam, bijna onopgemerkt doorheen de jaren in ons hart is gegroeid. Het leven van mensen verloopt vaak over verschillende wegen en op verschillende ritmes.
In het herwinnen en hervinden van het vertrouwen en van de vrede in het leven speelt wel steeds een lichamelijke element mee. Zo zegt Jezus tegen Thomas: ‘Steek uw hand uit en leg die in mijn zijde en wees niet langer ongelovig maar gelovig.’ ‘De wonden van Christus’ aanraken, zet de deur open naar een vernieuwd vertrouwen en de vrede van het hart. Omdat Jezus zichzelf vereenzelvigt met alle kleine en lijdende mensen omvat zijn wonden alle leed van de wereld en de mensheid. Alle pijnlijke wonden van mensen in onze wereld, zijn ook de wonden van Christus.
We mogen niet vluchten voor de wonden van onze wereld. Alleen dan zijn wij en de kerk vol erbarmen, wanneer wij ons begeven onder de armen, de uitgeslotenen, zij die in de periferie van de samenleving zijn. Daar in de periferie van de samenleving zullen we herleven. Voor paus Franciscus is het gaan naar mensen in miserie, het medicijn voor de kerk om te herleven en barmhartig open te bloeien.
Wees niet bang
Tomáš Halík, een bekende Tsjechische theoloog en psycholoog, getuigt na een bezoek aan een weeshuis in Madras, in Indië: ‘Misschien wilde Jezus de apostel Thomas, wiens geloof Hij door het aanraken van de wonden liet herleven, wel precies dat vertellen wat mij in het weeshuis in Madras plotseling duidelijk werd: Daar, waar je het menselijke leed aanraakt – en misschien wel alleen daar – daar zie je dat Ik leef, dat ‘Ik het ben’. ‘Overal waar mensen lijden, kom je Mij tegen’, zegt Jezus. Ontwijk Mij bij die ontmoetingen nooit. Wees niet bang! Wees niet langer ongelovig, maar gelovig!’
Goede God en Vader, geef mij de moed om de wonden van medemensen aan te raken en laat mij in hen Uw Zoon Jezus herkennen. Doorheen zulke ontmoetingen wilt U ons doen opstaan uit cynisme, ontgoocheling of angst. Maak ons tot mensen van vertrouwen, dit vragen wij U door Jezus Christus, onze Heer. Amen