De ware wijnstok | weekend 1-2 mei

Gij zijt al rein dankzij het woord dat Ik tot u gesproken heb. Blijft in Mij, zoals Ik in u. Zoals de rank geen vrucht kan dragen uit zichzelf, maar alleen als zij blijft aan de wijnstok, zo gij evenmin, als gij niet blijft in Mij. Ik ben de wijnstok, gij de ranken. Wie in Mij blijft, zoals Ik in hem, die draagt veel vrucht, want los van Mij kunt gij niets.’ (Johannes 15, 1-5)

Los van Mij kunt gij niets

De opvallendste zin uit deze gelijkenis van de wijnstok en de ranken is: ‘Los van Mij kunt gij niets’. Zonder de verbondenheid en zonder het geloof in Jezus Christus zou de mens tot niets in staat zijn. Is dit niet in tegenspraak met die enorme menselijke prestaties, die zelfs onze verbeelding overstijgen en tarten?  En hoe moeten we dan het leven van mensen interpreteren die niet of anders-gelovig zijn? Ook zij zijn vaak uitmuntend in de liefde en de rechtvaardigheid. Enorme uitvindingen, maar ook de rechtvaardigheid en de liefde in onze wereld zijn toch duidelijk niet alleen het werk van christenen. Is een uitspraak als ‘zonder Christus kunnen wij niets’ enkel pretentieus, die het christendom alleen maar ongeloofwaardig maakt?

Het evangelie van vandaag gaat echter niet over: ‘wie het meeste kan!’ Het evangelie gaat niet over een competitie tussen volgelingen van Jezus en andere mensen, waarbij de christenen uiteindelijk zullen winnen. De parabel gaat erover dat de band met Jezus, als die er eenmaal is, heel het doen en laten van een mens, van een christen bepalen.

De context waarin deze parabel staat, maakt dit mede duidelijk. De parabel van de wijnstok en de ranken maakt deel uit van de afscheidsrede van Jezus in het Johannesevangelie. Jezus zit met zijn allerbeste vrienden aan tafel voor een laatste maaltijd. De band tussen Jezus en zijn leerlingen, die op dat moment verdiept en bezegeld wordt, zal voor altijd het leven van de leerlingen blijven bepalen. Wat er ook gebeurt. De wet van de wijnstok en de ranken zullen voor altijd de relatie tussen hen en Jezus blijvend bepalen.

Voor wie behoort tot de kring van de vrienden geldt sindsdien de wet van de wijnstok en ranken als een tweede natuurwet, namelijk: als de verbondenheid met Jezus ophoudt, dan houdt ook het christen-zijn op. Nochtans beweren op de dag van vandaag heel wat mensen te leven op basis van de christelijke waarden, die ze hoog inschatten en tot de hunne willen maken. Maar ze storen zich aan of schamen zich voor de naam, voor de persoon, voor de gekruisigde Jezus Christus zelf. Uitgaande van hun goede bedoelingen kunnen we nog spreken van een impliciet erkennen van en verbonden zijn met Jezus.

Maar voor gelovigen die regelmatig eucharistievieren (ook al maakt de Covid-maatregelen dit bijna onmogelijk), geldt dat ze niet anders kunnen dan heel uitdrukkelijk het centrum van hun leven te verleggen van zichzelf naar Jezus Christus. 

Dit maken we in het begin van elke eucharistie al duidelijk door te bidden om vergeving, ontferming en genade. Omdat we in ons hart beseffen dat we als gelovigen zonder Christus niets kunnen. Het gevaar bestaat steeds dat christenen, net zoals zovele andere mensen, er Jezus enkel maar bij nemen als een voorbeeld tussen vele anderen: Gandhi, Martin Luther King, Pater Damiaan …

Ik ben de Wijnstok

Jezus zelf ziet dat anders. Hij is geen randfiguur of ene tussen velen. Hij wil voor eens en voorgoed het middelpunt zijn van het leven van een christen: “Ik ben de Wijnstok, gij zijt de ranken. Los van Mij kunt gij niets.”

Merkwaardig genoeg begrijpen kinderen die hun eerste communie doen – dit geheim van ons geloof – heel spontaan met hun hart. Zoals zij zich geheel afhankelijk weten van de goede zorgen van hun ouders en grootouders, zo weten zij zich ook geheel afhankelijk van Jezus, die hun grootste vriend is. Dit basis aanvoelen van hun hart, mogen we gerust stimuleren en voeden. Daarom blijft het zinvol om hen voor te bereiden op de eerste communie, ook al zien we hen daarna met hun ouders niet zo vaak in de kerk. Want ook voor deze kleine kinderen wil Jezus dé Ware Wijnstok zijn. Wie zouden wij dan zijn om dat van onze kant uit te verhinderen? 

Goede God, help ons om ons leven op te bouwen vanuit de verbondenheid met Uw Zoon Jezus Christus. Want Hij is de ware wijnstok. Wanneer we met Hem liefdevol verbonden blijven, zal ons leven vruchten dragen van barmhartigheid, zachtmoedigheid, rechtvaardigheid en nederigheid. Amen.